Azerice

İsmin yiyəlik halı. İsmin yiyəlik halı sahiblik, aidlik, yiyəlik mə'nalarını bildirir. Yiyəlik halda işlənən isim cümlədə özün-dən sonrakı başqa bir isimdən – daha doğrusu, mənsubiyyət şə-kil-çili isimdən asılı olur. Məs: ağac-ın (yiyəlik hal) yarpağ-ı (mənsubiyyət şəkilçili isim), qapının ağzı, yolun kənarı, Adilin kitabı, sənin dəftərin, bizim evimiz və s. Yiyəlik halın iki forması var: a) Müəyyənlik bildirən yiyəlik hal. Bu halda isimlər –ın0 (-nın0) şəkilçisini qəbul edir və kimin? nəyin? haranın? suallarından birinə cavab olur. Məs: Məmmədin (kimin?), dəftərin (nəyin?), Bakının (haranın?) b) Qeyri-müəyyəndik bildirən yiyəlik hal. Bu halda olan isimlər şəkilçisiz olur və nə? sualına cavab olur. Məs: ağac (nə?) yarpağı, dəmir (nə?) qırığı, qonaq (nə?) otağı, çoban (nə?) tütəyi və s. Qeyri-müəyyənlik bildirən yiyəlik halda olan ismi hal şəkilçisini (-ın0, -nın0) artırmaqla müəyyənlik bildirən yiyəlik hala çevir-mək olur. Məs: maşın təkəri – maşının təkəri, kənd yolu – kən-din yolu və s. Qeyd: Samitlə bitən isimlər yiyəlik halda –ın0, saitlə bitən isim-lər isə -nın0 şəkilçisi qəbul edir. İkinci şəkildəki «n» samiti iki samit arasında işlənən bitişdirici samitdir. -ın0 yiyəlik hal şəkilçisi ikinci şəxsin təkinin mənsubiyyət şəkilçisi ilə ononimdir. Məsələn, dəftərin cildi, aşığın sazı (yiyəlik hal); sənin dəftərin, sənin sazın (mənsubiyyət).

Türkçe

İsmin iyelik hali. İsmin iyelik hali sahiplik, aidlik, iyelik mə'nalarını bildirir. Yiyəlik halde işlenen isim cümlede kendin den sonraki başka bir isimden - daha doğrusu, köken şə-kil-çili isimden bağlıdır. Örn: ağaç-ın (iyelik) yarpağ-ı (köken şəkilçili isim), kapının ağzı, yolun kenarı, Adilin kitabı, senin defterin, bizim evimiz vb. Yiyəlik halin iki formu vardır: a) kesinlik bildiren iyelik. Bu durumda isimler -ın0 (-nın0) şəkilçisini kabul ediyor ve kimin? neyin? nerenin? sorularından birine cevap olur. Örn: Mehmet'in (kimin?), Defterin (neyin?), Bakü'nün (nerenin?) B) Sıra müəyyəndik bildiren iyelik. Bu durumda olan isimler ek olur ve ne? sorusuna cevap olur. Örn: ağaç (ne?) Yaprağı, demir (ne?) Kırığı, misafir (ne?) Odası, çoban (ne?) Tüteyi vb. Belirsizlik bildiren iyelik halde bulunan ismi hal şəkilçisini (-ın0, -nın0) artırmakla kesinlik bildiren iyelik hale çevir-mek olur. Ör: makine tekerleği - makinenin tekerleği, köy yolu - ken-din yolu vb. NOT: Sessiz harfle biten isimler sahiplik halde -ın0, sesli harfle biten isim-ler ise -nın0 eki alır. İkinci şekildeki «n» samiti iki ünsüz arasında işlenen bitişdirici Samit. -ın0 iyelik eki ikinci şahsın tekinin köken eki ile ononimdir. Örneğin, defterin cildi, aşığın sazı (iyelik); senin defterin, senin sazın (köken).

(5000 karakter kaldı)
Azerice
Türkçe

İçindekiler

Son çeviriler

devamını göster›
ADS - REKLAMLAR